29 Mayıs 2018
İstanbul’un Fethi’nin 565. yıl dönümünde düzenlenen Fetih ve Fatih panelinde, Fatih Sultan Mehmed Han’ın karakter özellikleri, kanun koyucu yönü ve fethin gerçekleşmesine büyük katkı sağlayan donanma hazırlıkları konuşuldu.
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi (FSMVÜ), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. ve Panorama 1453 Tarih Müzesi ortaklığındaki İstanbul’un Fethi’nin 565. Yılında Fetih ve Fatih paneli Topkapı Yerleşkesi’nde gerçekleştirildi.
Panelin açılışında konuşan Kültür A.Ş. Genel Müdürü Kemal Kaptaner, Fatih Sultan Mehmed’in henüz çocukluğunda kendine hedefler belirlemesi gibi bugünün gençlerinin de bilimde, sanatta, kültürde, tarihte hedefler belirleyerek gelecek için motive olabileceklerini ifade etti.
“Fatih’i çok anlatmamız, çok yazmamız lazım”
Rektörümüz Prof. Dr. Musa Duman, toplum tarafından çok sevilen Fatih Sultan Mehmed Han’ın ulusal ve uluslararası alanda daha fazla anlatılması gerektiğinin altını çizdi.
Duman, Fatih Sultan Mehmed hakkında olumsuz ve gerçekleri yansıtmayan birçok bilgi ve yorumun dolaşımda olduğunu bu nedenle Fatih Sultan Mehmed’in her zamankinden daha çok konuşulması, daha çok yazılması gerektiğini belirterek, “Bu yanlış bilgiler toplum nezdindeki Fatih sevgisini dinamitleyecek şeyler. Bu yüzden bizim Fatih Sultan Mehmed’i gündemden düşürmememiz lazım. Onu çok anlatmamız, çok yazmamız, çok yaşamamız lazım.” dedi.
Fatih Sultan Mehmed’i sadece bir şehri fethetmesi üzerinden konuşmanın eksik kalacağını, insanlığa kazandırdığı değerlerden, devlet uygulamalarından da çıkarılacak dersler olduğunu kaydeden Duman şöyle devam etti:
“Fatih Sultan Mehmed’den hem bizim hem dünyanın öğreneceği çok şey var. Bunları bıkmadan usanmadan anlatmak, yazmak konusunda üniversitemizin sorumluluğu var. Biz üniversite olarak 20’nin üzerinde bilim adamının orijinal yazılarından oluşan Fatih Sultan Mehmed Han kitabı hazırladık. Fatih ile ilgili gerçeği yansıtmayan yorumlara cevap olabilecek bir kitap oldu. Yakında neşredeceğiz.”
“İslâm’ı dünyaya yaymak istiyordu”
Açılış konuşmalarının ardından Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Fahameddin Başar’ın oturum başkanlığındaki panele geçildi.
Fatih Sultan Mehmed’in çok yönlü bir şahsiyet, büyük idealleri olan başarılı bir hükümdar olduğunu söyleyen Başar, “Bu şehri fethederek bize armağan eden, sonraki hükümdarlık döneminde de fetihten fethe koşan, Osmanlı Devleti’ni bir cihan imparatorluğu yapan Fatih Sultan Mehmed, tüm bunların yanında entelektüel bir hükümdardı. İyi bir eğitim almış, çok okumuş, farklı dinleri farklı dilleri öğrenmişti. İstanbul’u fethedince yerli halka karşı çok adaletli davranmış, Ortodoks Patrikhanesini koruma altına almıştı. Aynı zamanda İslâm’ı dünyaya yaymak ve İstanbul’u dünyanın merkezi yapmak istiyordu.” ifadelerini kullandı.
Fatih’in psiko-politik portesi
FSMVÜ Psikoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sefa Saygılı, Fatih Sultan Mehmed’in psiko-politik portresine dair bilgiler vererek, öne çıkan özelliklerini cömert, soğukkanlı, özgüveni yüksek, pratik zekâlı olarak sıraladı. Fatih Sultan Mehmed’i her yönüyle anlatan Saygılı, çocukluğunda ele avuca sığmaz ve meraklı bir kişilik portresi çizdiğini, edebiyattan felsefeye, mantıktan matematiğe birçok alana ilgi gösterdiğini, güzel sanatlara hayranlık duyan ince bir ruha sahip olduğunu dile getirdi.
Donanmanın fetihte oynadığı rol üzerine konuşan İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İdris Bostan, Fatih Sultan Mehmed’in deniz gücüne hayli önem verdiğini söyledi. Rumelihisarı’nın inşasından sonra Boğaz’dan geçen tüm gemilere yönelik yüklerini göstermeleri zorunluluğunu içeren bir ültimatom yayınladığını, böylece gemilerin Bizans’a yardım götürmesini engellediğini kaydeden Bostan, fetih hazırlıkları arasında Gelibolu’daki faaliyetlerin ise ayrı bir önemi olduğunu kaydetti. Fatih’in bir devletin kara gücü yanında deniz gücüne de sahip olması gerektiğini çok iyi kavradığını belirten Bostan, fetihten sonra da yüzlerce savaş gemisi inşa ettirmesinin bunun bir göstergesi olduğunu söyledi.
“Kanuni’den önce kanuni sıfatı Fatih’e layıktır”
Fatih Sultan Mehmet ve Dönemi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Abdülkadir Özcan, Fatih Sultan Mehmed’in kanuni yönünü, kanuni düzenlemelerini ve adalet anlayışını anlattı. Fatih Sultan Mehmed’in yürürlükteki kanunları ilk defa kitap haline getirmesi ve kanun koyucu özelliğine sahip olması nedeniyle kurucu bir şahsiyet olduğunu dile getiren Özcan, iki umumi kanunnameden başka Fatih’in hem merkez hem de taşra teşkilatı ile ilgili birçok hususi kanununun bulunduğunu kaydetti.
Fatih Sultan Mehmed’in kanun koyucu yönünün onu daha önceki Türk-İslâm hükümdarları arasında farklı kıldığını söyleyen Özcan, “Kurucu şahsiyetler Orta Asya’dan beri kanun yapmışlardır. Fatih, her bakımdan kanuni sıfatını almaya hak kazanmıştır. Yani torununun oğlu Kanuni Sultan Süleyman’dan önce kanuni sıfatı Fatih’e layıktır. Ama onun Fatihlik yönü hep ön plana geçmiştir. Fethin babası anlamına gelen Ebu’l-feth sıfatıyla anılmıştır.” diye konuştu.
Panorama 1453 Tarih Müzesi Müdürü Salih Doğan ise müzedeki fethin son gününü anlatan resim hakkında bilgi verdi. 8 ressamın 3 yıllık çalışmasının ürünü olan 1,304 parça resmin, yarım küre içerisine 2,350 metrekare görselle 360 derece izlenebilen bir resme dönüştürüldüğünü söyleyen Doğan, müzede İstanbul’un Fethi’nin son anının izleyicilere yaşatıldığını ifade etti.
İstanbul’un Fethi’nin 565. Yılında Fetih ve Fatih paneli soru-cevap faslı ve hediye takdimlerinin ardından sona erdi.
